Jørn Lier Horst – „Gdy morze cichnie”

Książkowym seriom wierna jestem z różnych powodów – najczęściej ze względu na mnogość autorskich pomysłów i zaskoczenia, które pisarze serwują mi z każdym kolejnym tomem (patrz: seria o Chyłce). Przyjemnie jest za każdym razem czuć dreszczyk emocji i nie wiedzieć, co wydarzy się dalej! Czasem jednak lubię sięgnąć po tzw. pewniaka – książkę niekoniecznie wybitną, zapewniającą mniej niezwykłych wrażeń, ale na tyle przyzwoitą, że mogę zakładać, iż miło spędzę przy niej czas. Takie właśnie powieści pisze Jørn Lier Horst: dobre, poprawne, utrzymane na w miarę równym poziomie. Stałe i pewne, jak śmierć i podatki. 

Limit nieszczęść został wyczerpany: najpierw komisarz Wisting został wezwany pod aptekę, gdzie znaleziono postrzelonego mężczyznę, a chwilę później musiał pędzić na miejsce pożaru, wewnątrz którego zginął niezidentyfikowany człowiek. I choć wiedziony intuicją śledczy usilnie stara się połączyć te dwie sprawy nie dopuszczając myśli o dziele przypadku, fakty nie dają się dopasowywać. Przynajmniej do momentu, gdy pojawia się kolejny trup...

Gdy morze cichnie to trzecia część cyklu kryminalnego o norweskim policjancie Williamie Wistingu. Od poprzedniego tomu, Felicja zaginęła, różni się znacząco – tym razem mamy do czynienia z jedną, spójną sprawą, nie zaś oddzielnymi historiami, które dopiero na naszych oczach zaczynają tworzyć wspólną całość. Obie formy mają swoje zalety i wady: tym razem powieść Horsta czytało mi się ekspresowo i bardzo się cieszę, że nie musiałam aż tak głowić się nad ewentualnym powiązaniem spraw. Z drugiej strony sama historia była przez to znacznie bardziej stereotypowa, poprawna i... no cóż, zwyczajna. W żadnym razie nie wyróżnia się ona – zarówno pozytywnie, jak i negatywnie – na rynku kryminałów, ani wśród powieści autora. 

Jest jednak wielka zaleta, która – obok lekkości – sprawia, że wciąż wracam do tych poprawnych i z pozoru nijakich książek norweskiego pisarza. Mowa tu o silnym osadzeniu w rzeczywistości. Podczas gdy inni twórcy prześcigają się w wymyślaniu coraz to nowych, nieprawdopodobnych zagadek oraz rzucaniu kłód pod nogi swoim bohaterom – tragicznym, rozdartym i do bólu nieidealnym herosom – Horst po prostu robi swoje. Opisywane przez niego historie często są oparte na faktach lub mają silne źródła w rzeczywistości, która nas otacza. Główny bohater jest zwyczajny i z pewnością nie dogadałby się z większością współczesnych literackich komisarzy. Konstrukcja świata – zarówno policyjnego, jak i tego zewnętrznego – również poparta jest doświadczeniem stróża prawa, a nie pisarską fantazją. 

Nie inaczej jest w tym przypadku. Opisywane w Gdy morze cichnie problemy społeczne w 2006 roku były jedynie sygnalizowane, a jednak Jørn Lier Horst wykazał się intuicją: wybrał je i opisał, dzięki czemu jego powieść dziś jest nawet bardziej aktualna niż 11 lat temu. 

Dobrze mieć książki, po które można sięgnąć w gorszym czasie lub gdy nie ma się ochoty na eksperymenty. Z Williamem Wistingiem spotykam się jak ze starym znajomym – niejedno już razem przeżyliśmy i znamy się bardzo dobrze (a przynajmniej ja znam jego). Czekam z niecierpliwością na brakujące dwie odsłony serii – gdy już je poznam, wrócę do początku, by odkryć tę historię jeszcze raz, w całości, z zachowaniem chronologii. To będzie piękne zwieńczenie naszej wspólnej przygody.

Za egzemplarz książki dziękuję serdecznie wydawnictwu Smak Słowa.

Gdy mrok zapada || Kluczowy świadek || Felicia zaginęła || Gdy morze cichnie ||

Den eneste ene || Nattmannen || Szumowiny || Poza sezonem || Psy gończe || Jaskiniowiec || Ślepy trop