María Dueñas - "Olvido znaczy zapomnienie"

Nie miałam jak dotąd styczności z prozą Maríi Dueñas, wieść o – podobno – słynnej „Krawcowej z Madrytu” jakoś do mnie nie dotarła. Jednakże opis okładkowy „Olvido znaczy zapomnienie”, a także fakt, że zamiast rekomendacji znanych pisarzy mamy z tyłu kilka słów od samej autorki, zachęcił mnie, żeby po książkę sięgnąć. Absolutnie nie żałuję, bo dzięki temu mogłam miło spędzić kilka wspaniałych wieczorów.

Każdy z nas ma chyba w życiu moment, w którym chciałby rzucić wszystko i wyjechać gdzieś daleko. Doktor filologii, Blanca Perea, jest w takim właśnie punkcie życia – jej dzieci są dorosłe i rozpoczynają własne życie, natomiast mąż, który jakiś czas temu znalazł sobie nową kobietę, oświadcza, że niebawem znów zostanie ojcem. Krótko mówiąc dom, dla zbudowania którego bohaterka naprawdę wiele poświęciła, na jej oczach zostaje zburzony i przestaje istnieć. Stojąca na skraju rozpaczy Blanca chce już tylko uciec od problemów. Z pomocą przyjaciółki korzysta z grantu – wyjeżdża do Kalifornii, gdzie czeka na nią zadanie uporządkowania archiwum pewnego zmarłego profesora, człowieka, który ma wiele wspólnego z jej rodzinną Hiszpanią.

Wraz ze stopniowym przekopywaniem się przez dokumenty Blanca poznaje nie tylko historię profesora, ale też pozostałych, niedawno spotkanych osób. Książka jest skonstruowana na wielu toczących się równolegle płaszczyznach – wątek główny, współczesny, obejmuje losy Blanci i jej kontakty towarzyskie, natomiast w miarę postępowania akcji w tekst wplatane są także fragmenty dotyczące przeszłości. Nie ma tu miejsca na zbyt wiele niedomówień, ponieważ historie są opowiedziane dokładnie i szczegółowo, a wszystko ma dobre podłoże i umotywowanie. Wraz z przeszłością bohaterów poznajemy też sytuację społeczną i charakterystykę historycznych momentów, w których przyszło im żyć.

To właśnie teoretyczny aspekt książki uważam za jej wielką zaletę. Autorka duży nacisk położyła na ukazanie czytelnikowi realiów Hiszpanii – jej tradycji, kultury i historii. Nie brakuje tu dyskusji nad stereotypami, a także opowieści o prostym życiu w zwykłych, hiszpańskich domach. Ponadto opis dokonuje się oczami wielu różnych osób, zarówno cudzoziemców, jak i rdzennych mieszkańców. Jest też wiele wzmianek o literaturze czasu cenzury i emigracji twórców – temacie zazwyczaj zmyślnie pomijanym. Wszystko to składa się na obraz dokładny i niezwykle ciekawy, z pewnością cenny dla miłośników iberyjskiej kultury.

Samą konstrukcję tekstu można zapewne interpretować zarówno jako wadę, jak i zaletę. Dla mnie czytanie słów Maríi Dueñas było niezwykłą przyjemnością. Niespieszna, subtelna narracja – zarówno we fragmentach pierwszoosobowej opowieści Blanci, jak i we wspomnieniach o innych postaciach – dała mi dużo satysfakcji z lektury. Choć wydarzenia pozornie nie prowadzą do żadnego głębszego celu, akcja ma swój bieg i w zakończeniu znajduje wyjaśnienie. My natomiast mamy możliwość spokojnego przyjrzenia się pozostałym, treściowym aspektom – nie rozprasza nas gnająca nie wiadomo dokąd emocjonalność. Poza tym zróżnicowanie w opowieści (zarówno pod względem narracji, jak i treści) sprawia, że nie jest ona nużąca, pozwala za to miło spędzić czas.

Dzięki dobrej konstrukcji i ciekawym połączeniu powieści obyczajowej z wątkami historycznymi, książkę można zaliczyć do naprawdę dobrej prozy. Nie dajmy się zwieść sztampowemu, kobiecemu problemowy porzucenia – to nie jest klasyczna kobieca literatura. Nie ma tu może zbyt wielu niezwykłości, jednak bohaterowie są zróżnicowani i ciekawi, w dodatku dorośli i świadomi siebie. O ich losach czyta się przyjemnie i z zaciekawieniem, choć samą książkę polecam raczej osobom cierpliwym, którym nie przeszkadza brak silnej, wartkiej akcji. 

Za egzemplarz do recenzji dziękuję serdecznie Business & Culture oraz wydawnictwu MUZA SA.

___________________________

Książka bierze udział w wyzwaniu "Czytam Opasłe Tomiska" (432 strony)